Gebelik, kadın hayatının önemli bir evresidir. Bu süreç birçok faktörden etkilenir. Örneğin; sosyal hayat, iş hayatı, aile yaşantısı, çevresel etkenler, yaş durumu vb. Bu faktörler gebeliğin rahat geçmesinde önemli bir rol üstlenir.
Gebelik nerede ve nasıl başlar?
Erkek spermi ile kadının yumurtasının birleşerek döllenme işleminin gerçekleşmesi kadının tüplerinin içinde olur. Döllenen yumurta bir anlamda embriyo (cenin), 5-6 gün süren bir yolculuktan sonra tüpün içerisinden rahim boşluğuna doğru ilerler ve beşinci gün rahim boşluğuna düşer ve daha sonra rahme yerleşir.
Beklenen doğum tarihi nasıl hesaplanır?
Son adet tarihinin ilk gününden itibaren 40 hafta sonra doğum olur. Anlaşılacağı üzere bu 40 haftanın ilk 2 haftasında henüz gebelik yoktur, ancak pratik olması açısından böyle hesaplanır. Bu çoğu kadının kafasını karıştırabilir ancak şu bilinmelidir ki; doktor gebelik haftasını bu hesaba göre söylerken hep 2 hafta fazla söylemektedir. Buna göre; beklenen doğum tarihini hesaplamak için son adet tarihini ilk gününe 7 eklenir, 3 ay geriye gidilir ve doğum tarihi hesaplanır.
Gebelik belirtileri nelerdir?
Gebeliğin ilk belirtisi adet gecikmesidir, buna göğüslerde gerginlik ve uçlarında sızlama, bulantı, uykuya meyil ve yorgunluk gibi belirtiler eşlik eder. Gebelik ilerlediğinde karnın büyümesi, kilo alma, tansiyon düşmeleri ve buna bağlı bazen geçici bayılmalar da eşlik edebilir. Ancak bu belirtilerin hiçbirisi kesin gebelik bulgusu değildir; kesin bulgu ultrasonda bebeğin görülmesidir. Kan ve idrarda yapılan gebelik testleri de doğru sonuç vermektedir.
Gebelik düşünen kadınlar kadın doğum doktoruna giderek “gebelik planladıklarını” söyleyerek muayene olmalıdırlar. Bu prekonsepsiyonel danışma denilen görüşmede; kadının genel ve jinekolojik muayenesinin yanı sıra gebelikte zararlı olabilecek tedaviler ve durumlar belirlenerek gebelik açısından uygun yönlendirme yapılır. Ayrıca gebelik uygun görülen kadınlara folik asit takviyesine de başlanılır.
Genellikle gebelik korkulan bir dönemdir. Çünkü daha önceden aldıkları yanlış duyumlar, yakın çevrelerinden gördükleri riskli gebelikler, olumsuz sonuçlanan gebelikler kadınları olumsuz etkiler. Oysa alınacak bazı önlemler gebeliğin daha rahat ve sağlıklı geçmesini sağlayabilir.
Gebelikte Doktor Seçimi
Gebelikte yaşanan sorunlar ve bu sorunların giderilmesi özellikle iyi bir gebelik takibi yapan sağlık kuruluşları ve doktor seçimi ile başlar. Doğru seçim, kişinin sorunlarını çözmede daha hedefe yönelik tedaviye götürür. Gebe kalmak isteyen çiftler, gebe kalmadan 3 ay önce doktora başvurmaları gerekir. Böylece gebelik için uygun olup olmadıkları doktor tarafından istenecek tahlillerle saptanır; varsa enfeksiyon problemleri giderilir ve smear testi yapılır. Ayrıca folic asit tedavisine başlanır. Böylece gebelikte oluşabilecek problemler (örneğin erken düşük) daha önceden tespit edilerek tedavi edilir.
Hamile bir kadın hangi sıklıkta kontrole gitmeli?
Normalde gebelik kontrolleri başlangıçta, kadının hamile kalıp kalmadığını öğrenmek için test yapmamızla start almış oluyor. Hamile kaldığı gebelik testinde belli olduktan iki hafta sonra rahim içerisinde gebelik kesesi olup olmadığını anlamak için ultrasonda bakarız. Ondan sonraki süre içerisinde de yani yaklaşık 3 – 4 haftada bir kontrollerimizi düzenli olarak yaparız. Yani rutin muayenelerimiz 3-4 haftada birdir. Bu aylık rutin kontroller sırasında 12 ve 13. haftalar arasında bebekte anomali riskine karşı ikili test yaparız ve ultrasonda bebeğin ense kalınlığına bakarız. Daha sonra da 18 ila 22. haftalar arasındaki süre içerisinde bebeğin kalp ve damarlarında herhangi bir anormallik var mı yok mu ona bakarız. Onun dışında her ay her ay yani 3 – 4 haftada bir normalde hastalarımızı düzenli kontrollere çağırırız; ta ki gebelik 7 buçuk 8 ay olana kadar. Ondan sonra da 2 haftada bir doğuma kadar takip ederiz. Doğuma yakın bir süreç içerisinde eğer ki riskli bir durum varsa (örneğin erken doğum riski ortaya çıkmışsa) her hafta çağırabiliriz. Bebeğin içinde bulunduğu kesedeki sıvı azalmışsa (amniotik sıvı) daha sık kontrole çağırabiliriz. Bebekte gelişme geriliği olduğunu düşünüyorsak o zaman yine her hafta düzenli kontrole çağırırız. Bu kontroller de ultrason muayenesidir.
Her hafta muayeneye gidilebilir mi?
Gebeliğin ilk dönemlerinde eğer düşük tehlikesi varsa o zaman istirahat öneririz. Bazen bir hafta sonra tekrar kontrole çağırırız. Onun dışında özellikle gebeliğin 7. ayından itibaren erken doğum tehlikesi ortaya çıkmışsar ya da anne karnında bebekte gelişme geriliği varsa kontrole çağırabilir. Ayrıca bebeğin kese içerisinde sıvı azalmışsa o zaman çağırabiliriz. Bebekte kalp ve damar problemleri olduğunu düşünüyorsak o zamanda sıkı takip edebiliriz. Veya bir şeker hastalığı varsa o zaman da çağırabiliriz ama onun dışında 3 – 4 hafta aralıklarla düzenli muayenelerimizi yaparız. Riskli bir durum yoksa eğer her hafta muayene yaptırmıyoruz.
Hamilelik Testleri: Gebeliğin kontrolünü sağlamak, riskli gebelikleri tespit etmek, erken doğum, düşük ve zaman aşımı gibi konuları takip etmek, gebe annenin sağlıklı olduğunu tespit etmek, gebe annenin varsa metabolik, kronik, genetik vb. hastalıklarını tespit etmek, gebe annenin gebelik için uygun olup olmadığını görmek…
Riskli Gebelikler: Hamilelikte bebeğe ait ya da anneye ait sebepler nedeniyle, süreci etkileyen durumlar olabilir. Bebeğe ait sebepler; büyüme gelişme geriliği, çoğul gebelik, bebeğin anne karnında normal doğum için uygun olmayan bir şekilde konumlanması, kordon sarkması gibi durumlar iken anneye ait sebepler olarak diyabet, hipertansiyon, son trimester kanamaları…